Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından yaşıtlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyler özel eğitime ihtiyaç duyarlar. Bireyin yetersizliği nedeniyle, yaşadığı sürece, yaş, cins, sosyal ve kültürel farklılıklara bağlı olarak oynaması gereken rolleri, gereği gibi oynayamama durumu farklılıklar gösterir.
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitime “özel eğitim” denir.
Özel eğitim, genel eğitimden içerik yönünden yani nelerin öğretileceği yönünden farklılaşmaktadır. Çocukların kendiliğinden edindikleri becerilerin büyük bir kısmını yetersizlikten etkilenmiş özel eğitime ihtiyacı olan çocuklara, yoğun ve sistematik biçimde öğretmek gerekmektedir.
Örneğin, giyinme, soyunma, yemek yeme becerilerini çocuklar, yetişkinleri gözleyerek, taklit edereköğrenirler. Genel eğitimden özel eğitimin ayrıldığı bir diğer nokta ise içeriğin düzenlenişidir.
Genel eğitimde içerik ortalama çevresindeki çocuklar için merkezi programlarla belirlenirken, özel eğitimde programın içeriğini çocuğun ihtiyaçlarını belirler.
Öğrenci,aile ve okul üçgeninde alanında uzman personeller ile öğrencilerin hayatlarına dokunmaya ve toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini, Kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmelerini Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; ilgileri, ihtiyaçları, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını amaçlar. bireylerin yaşamlarını düzenlemeyi hedef alırlar.
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bu alanda eğitim almış uzmanlar tarafından verilen eğitime özel eğitim denir.
Özel eğitim nedir, sorusunun cevabı bireyin gelişim yaşlarında uzmanların gözetimi altında yapılan değerlendirmeler sonucu, yaşıtlarına göre belirgin düzeyde sahip olduğu farklılıkları tespit edildiğinde, bireye özel önerilen eğitim programına verilen genel addır. Bu özel eğitim programlarının uygulandığı kurumlara ise özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi denir.
Rehabilitasyon Merkezi Nedir?
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından eğitsel tanılama ve değerlendirmesi yapılıp destek özel eğitim hizmetlerine gereksinimi olduğu belirlenen özel eğitime gereksinimi olan bireylere destek eğitim hizmeti veren özel öğretim kurumudur.
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde, özel eğitime gereksinimi olan bireylerin gelişim özellikleri, performansları ve eğitim gereksinimlerine yönelik hazırlanan Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları (BEP) doğrultusunda bireysel, bireysel ve grup ya da grup eğitimi verilir. Bireysel eğitim özel gereksinimi olan bireylerin BEP’lerinde yer alan amaçlara göre özel yöntem ve araç-gereçler kullanılarak yürütülür. Özel eğitime gereksinimi olan bireylere gerek duyulduğunda fizyoterapi, dil konuşma terapisi ya da ergoterapi hizmetleri de verilir. Grup dersleri için gruplar bireylerin; tanısı, yaşı, eğitim performansı ve öncelikli eğitim gereksinimi gibi durumları dikkate alınarak oluşturulur. Grup eğitimleri de BEP’de yer alan amaçlara göre verilir. Ayrıca ailelere çocuklarının eğitimine etkin bir şekilde katılım sağlayabilmeleri için aile eğitimi ve danışmanlığı hizmeti de verilir.
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde Kimler Eğitim Alabilir?
• Zihinsel Yetersizlik
• İşitme Yetersizliği
• Bedensel Yetersizlik
• Görme Yetersizliği
• Otizm ve Spektrum Bozukluğu/Yaygın Gelişimsel Bozukluk
• Öğrenme Güçlüğü (Disleksi, Diskalkuli)
• Dil Konuşma Güçlüğü
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
• Down Sendromu
• Serebral Palsi
• Duygu ve Davranış Bozuklukları
• Özel Yetenek Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine Gitmenin Yararları;
Tipik gelişim gösteren bireyler birçok beceri ve davranışı çoğunlukla gözleyerek öğrenebilirken özel eğitime gereksinimi olan bireylere bu davranış ve becerileri öğrenirken daha yoğun desteğe gereksinim duyarlar. Örneğin tam kaynaştırma raporu ile akranlarıyla aynı ortamda eğitimine devam eden özel gereksinimi olan öğrenci bu ortamda akranlarının gelişimlerini takip etmekte zorlanabilir. Yukarıda belirtilen durumlarda bu bireylere Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde gelişim özellikleri ve eğitim performanslarına uygun özel yöntem ve araç-gereçler kullanılarak destek özel eğitim hizmetleri sunulur. Bireyin yeterliliğine ve öğrenme hızına uygun eğitim alması eksik olduğu alanlarda daha fazla ilerlemesini sağlar ve böylelikle kendine güven, cesaret, başarılı olma duygusu gibi sosyal değerleri gelişir.